Niezwykle ciekawy temat historyczny został poruszony w bibliotece w Trąbkach Wielkich w dniu 31 maja 2017 roku. Mówiono o sytuacji społeczno-politycznej na naszych terenach tuż przed wybuchem II Wojny Światowej. Prelegentami byli zawodowi historycy: Bartosz Gondek, Artur Jendrzejewski i Marek Kozłow oraz historyk-amator Przemysław Sautycz. Zebrani dowiedzieli się, że granica między Polską a Wolnym Miastem Gdańsk została podzielona na sektory. Nasz teren znajdował się w sektorze D liczącym 30 km, na którym ustawiono 170 granitowych słupów granicznych. Słupy te oznaczone były dużymi literami FD od strony WMG i P od strony Polski, oznaczone były też literą sektora i kolejnym numerem. Znajdowały się tam także przejścia graniczne: całodobowe w Pawłowie – Zieleninie, Gołębiewie Średnim, Gołębiewku i Sobowidzu, a czynne od 7 do 19 w Postołowie i Rościszewie. Lepiej żyło się w WMG niż w Polsce, dlatego też dochodziło często do przemytu. Nasze tereny zamieszkiwali wtedy zarówno Polacy jak i Niemcy. Najwięcej Polaków mieszkało w Trąbkach Wielkich, Kleszczewie, Postołowie, Ełganowie i Czerniewie. Polacy byli dwujęzyczni, natomiast Niemcy rozmawiali tylko po niemiecku. Dzieci mogły się uczyć w polskich placówkach w Trąbkach Wielkich, Ełganowie i Postołowie, ale ich rodzice z tego powodu byli szykanowani. Tuż przed wybuchem II Wojny Światowej dochodziło do akcji dywersyjnych. Miały one miejsce w Mierzeszynie, Rościszewie, Ełganowie i Sobowidzu. Pierwszy, który zginął na granicy Polski z WMG był pogranicznik Witold Budziewicz zamordowany przez Niemców w okolicy Postołowa w dniu 20 lipca 1939 roku. Od 23 sierpnia 1939 roku Niemcy na naszym terenie rozlokowali 1200 żołnierzy jednostki wojskowej Waffen-SS znanej jako SS-Heimwehr Danzig, utworzonej z pododdziałów przerzuconych z Niemiec i miejscowych ochotników, a 1 września 1939 roku aresztowana została obsada stacji kolejowej w Sobowidzu.
Tych informacji było o wiele więcej. Co jedna to ciekawsza. Świadczyły o tym dyskusje po spotkaniu, kiedy to prelegenci musieli odpowiadać na pytania słuchaczy. Podobnie było też w rozmowach kuluarowych już po spotkaniu. Widać więc było, że konieczne są kolejne prelekcje dotyczące tych spraw. Na razie jednak przed nami dwie następne części tryptyku „1939 – przed Burzą”. Najpierw odbędą się badania terenowe w miejscach, gdzie znajdowały się posterunki graniczne. Zakończeniem tryptyku będzie inscenizacja potyczki o posterunek graniczny w 1939 roku z udziałem polskich i niemieckich żołnierzy. Zobaczyć ją będzie można w dniu 17 czerwca 2017 roku o godzinie 19.00 na stadionie w Trąbkach Wielkich podczas 13. Biesiady „Trąbki w Trąbkach”. Zapraszamy.
Wstecz